Nu de cannabiswetgeving wereldwijd verandert, raken steeds meer mensen betrokken bij de teelt ervan – van kleinschalige thuiskwekers tot grootschalige commerciële telers. Maar naarmate de cannabisindustrie groeit, is het belangrijk om stil te staan bij de impact van deze groei op het milieu. Een recent overzichtsartikel van Zheng et al., gepubliceerd in het Journal of Cannabis Research, onderzoekt dit onderwerp. De studie bespreekt essentiële milieufactoren zoals waterverbruik, luchtkwaliteit, energieverbruik, koolstofuitstoot en bodemafbraak – en biedt zowel een waarschuwing als een routekaart voor duurzame cannabisteelt.
Waterverbruik en vervuiling: Cannabis als dorstige plant
Cannabis kweken vereist veel water. Volgens de studie kunnen cannabisplanten in het hoogseizoen tot wel 23 liter water per plant per dag nodig hebben. Ter vergelijking: maïs en tarwe hebben meestal minder dan de helft daarvan nodig. Zelfs wijndruiven – bekend als waterintensieve gewassen – verbruiken dagelijks slechts de helft van wat cannabis vraagt.
In gebieden met droogteproblemen wordt deze hoge waterbehoefte nog problematischer. In Californië en andere regio’s heeft het onttrekken van oppervlaktewater uit beken voor irrigatie van cannabisvelden een grote impact gehad op die waterstromen. Dit brengt aquatische ecosystemen in gevaar – vooral bedreigde soorten zoals de zalm en kwetsbare amfibieën zoals de Californische roodpootkikker.
Meststoffen maken het probleem nog erger. Veel telers gebruiken chemische meststoffen en pesticiden die in het oppervlaktewater terechtkomen, wat leidt tot eutrofiëring en onveilig drinkwater. De auteurs adviseren om gebruik te maken van nauwkeurige irrigatiesystemen en verantwoord nutriëntenbeheer om deze risico's te beperken.
Luchtkwaliteit: BVOC's en uitstoot van meststoffen
Het gebruik van meststoffen schaadt ook de luchtkwaliteit. Ammoniakuitstoot uit stikstofhoudende meststoffen kan leiden tot fijnstofvorming, wat de luchtvervuiling lokaal verergert. Zonder ventilatie, filtering of slimme dosering van meststoffen kan cannabisteelt zo een belangrijke bron van luchtvervuiling worden.
De prijs van indoor kweek: energieverbruik en CO₂-voetafdruk
Een groot deel van de CO₂-uitstoot komt doordat de elektriciteit vaak uit fossiele bronnen komt. De studie raadt aan om zoveel mogelijk natuurlijk licht te gebruiken, over te stappen op hernieuwbare energiebronnen en energiezuinige apparatuur toe te passen om de uitstoot te verminderen.
Bij buitenteelt, vooral in heuvelachtig of bebost gebied, moet vaak grond worden vrijgemaakt – wat erosie veroorzaakt. Op steile hellingen kan regen de toplaag van de bodem wegspoelen, wat schadelijk is voor landbouwgrond én omliggende ecosystemen. Dit is een groot probleem in regio’s zoals de Emerald Triangle in Noord-Californië.
Toch is niet alles slecht nieuws. Cannabis blijkt een veelbelovende kandidaat te zijn voor fytoremediatie – het zuiveren van vervuilde grond door planten. De studie toont aan dat cannabis zware metalen zoals lood en cadmium kan opnemen. Dit opent mogelijkheden om vervuilde bodems te saneren, mits dit zorgvuldig gebeurt.
Aanbevelingen voor duurzame teelt
Met de voortschrijdende legalisering en groei van de sector wordt de noodzaak voor duurzame teelt steeds urgenter. Volgens het overzicht van Zheng et al. zijn dit enkele belangrijke aanbevelingen om het milieu te beschermen:
- Gebruik gerichte irrigatie: Druppelirrigatie en bodemsensoren helpen om waterverbruik en afvoer te verminderen.
- Gebruik hernieuwbare energie: Zonne-energie, windenergie en waterkracht kunnen de uitstoot van indoor kwekerijen flink verlagen.
- Beperk chemische middelen: Gebruik organische meststoffen en geïntegreerde plaagbestrijding (IPM) om vervuiling te beperken.
- Bescherm inheemse vegetatie: Vermijd ontbossing op steile hellingen en gebruik bodembehoudtechnieken zoals terrasvorming of bodembedekkers.
- Monitor uitstoot: Installeer koolstoffilters in indoor teelten en voer regelmatig luchtkwaliteitsmetingen uit.
- De weg vooruit: beleid en levenscyclusanalyse
De studie benadrukt het belang van levenscyclusanalyse (LCA), een methode die de milieubelasting van zaad tot verkoop in kaart brengt. Via LCA kunnen bedrijven bepalen waar de grootste uitstoot of het hoogste verbruik zit – en gericht maatregelen nemen. Beleidsmakers kunnen op basis hiervan regels opstellen over watergebruik, uitstoot en landgebruik in de sector.
Naast regelgeving is ook consumentbewustzijn belangrijk. Net zoals bij biologische voeding of fairtrade koffie, kan milieuvriendelijk gecertificeerde cannabis het koopgedrag van consumenten beïnvloeden. "Duurzame cannabis" zou wel eens net zo gangbaar kunnen worden als het EU-biologisch keurmerk.
Conclusie: Cannabis en milieubescherming
De cannabisindustrie staat op een kruispunt. Aan de ene kant biedt ze economische kansen en gezondheidsvoordelen. Aan de andere kant dreigt milieuschade – vergelijkbaar met fouten uit de traditionele landbouw – als duurzaamheid niet wordt meegenomen.
De review van Zheng et al. is een oproep tot actie. Duurzaam cannabis telen gaat niet alleen over imago – het is essentieel voor biodiversiteit, waterbeheer en het tegengaan van klimaatverandering. Of je nu teler, beleidsmaker of bewuste consument bent: milieuvriendelijk telen is niet optioneel. Het is de enige juiste weg.
Voor meer informatie over de resultaten en methoden, bezoek deze link. Daar vind je de volledige studie.
